Sủi cảo là món ăn truyền thống, một phần của nền văn hóa ẩm thực Trung Quốc. Món sủi cảo tượng trưng cho sự đoàn tụ, mời khách ăn là tỏ ra quý trọng và nhiệt tình. Người nước ngoài sẽ bị coi là chưa từng đến Trung Quốc, nếu chưa thưởng thức món này.
Sủi cảo là gì ? Bắt nguồn từ tiếng Quảng Đông, sủi cảo là âm đọc chệch của “thủy giáo” - “水餃”, là một loại bánh hấp của Trung Quốc được ăn phổ biến ở Đông Á. Sủi cảo được dùng nhiều trong dịp Tết Nguyên Đán cũng như là món ăn yêu thích của nhiều người quanh năm.
Sủi cảo là món ăn truyền thống ngày Tết ở Trung Quốc (Ảnh: Internet)
Là một phần văn hóa Trung Quốc nhưng sủi cảo cũng rất phổ biến ở nhiều khu vực khác của Châu Á và các nước phương Tây, trong đó có Việt Nam. Tuy đều thuộc dòng bánh chẻo nhưng sủi cảo có những điểm khác biệt so với há cảo. Nhân sủi cảo gồm thịt nghiền và rau, được gói trong miếng bột mỏng, sau đó áp chặt lại bằng cách nhấn mạnh các góc bánh vào nhau hoặc xếp thành nếp.
Nguồn gốc và câu chuyện dân gian về sủi cảo
Tại Trung Quốc có nhiều câu chuyện dân gian khác nhau giải thích về nguồn gốc của sủi cảo và tên gọi của nó. Theo ghi nhận lịch sử, sủi cảo được cho là phát minh vào thời Hán (25 – 220 sau Công Nguyên), bởi Trương Trọng Cảnh – một danh y nổi tiếng của Trung Quốc. Trước khi có tên sủi cảo, người ta gọi món bánh hấp này là “tai mềm” – jiao’er bởi công dụng của nó đối với chứng tê buốt tai.
Sở dĩ sủi cảo được gọi là tai mềm bởi có câu chuyện, trên đường về nhà vào mùa đông, Trương Trọng Cảnh thấy rất nhiều người bị chứng ê buốt tai bởi họ không có quần áo ấm và thực phẩm đầy đủ.
Để giúp họ, ông đã cho hầm thịt cừu, ớt và một vài loại thuốc làm ấm người trong một chiếc nồi, băm nhỏ chúng và đưa vào trong những tờ giấy gói bột nhỏ. Ông còn luộc những chiếc bánh hấp này và đưa chúng kèm bát canh đến người bệnh cho đến dịp Tết nguyên đán. Bát canh sủi cảo không chỉ để đón mừng năm mới mà còn giúp hồi phục sau chứng ê buốt tai, mọi người đã học công thức của vị thầy thuốc họ Trương để làm tai mềm. Sau thời gian dài phát triển, món tai mềm có diện mạo và hương vị như ngày nay.
Có loại sủi cảo luộc trong nước, có loại hấp, có loại chiên trong nồi, mỗi loại một cảm nhận khác nhau nhưng đều rất thơm ngon.
Sủi cảo và ý nghĩa đằng sau món ăn ngon
Sủi cảo có loại có thịt, có loại chỉ có rau, nhưng cả hai thường được trộn lẫn với nhau. Trong quá trình làm sủi cảo thì làm nhân là cầu kỳ và bỏ nhiều công sức nhất.
Cần chuẩn bị đầy đủ thịt, rau và các loại gia vị khác, cho lên thớt băm. Khi băm nhân sủi cảo người ta phải dùng một dao lớn, một dao nhỏ, chính vì vậy khi tiếng băm có tiết tấu thay đổi lúc mạnh lúc nhẹ theo nhịp điệu, như một bản nhạc trầm bổng, truyền sang hàng xóm.
Bát sủi cảo thơm ngon và giàu ý nghĩa tạo nên nét văn hóa độc đáo (Ảnh: Internet)
Món sủi cảo mang nhiều ý nghĩa, từ trong cái tên đến cách gói, cách ăn, từ nhân cho đến vỏ. Nhân của sủi cảo được làm từ rau với thịt, trong tiếng Trung Quốc đồng âm với từ "có của". Băm nhân tiếng to mà thời gian lại dài, có nghĩa là "lâu dài và dư thừa". Băm nhân thời gian càng dài tức là gói sủi cảo càng nhiều, tức là cuộc sống đầm ấm, khá giả.
Người ta thường gói sủi cảo hình bán nguyệt, kiểu dáng truyền thống của sủi cảo. Khi gói gập đôi miếng bột lại, dùng ngón tay cái và tay trỏ viền theo diềm bán nguyệt, phải viền cho đều tay gọi là “viền phúc”. Có gia đình còn kéo dài 2 đầu của hình bán nguyệt nối liền nhau trông như nén bạc, tượng trưng cho tiền của để khắp mọi nơi, vàng bạc đầy nhà.
Sau khi gói, bắt một nồi nước cho sôi, cho sủi cảo vào. Sau đó lấy vợt quấy đến đáy nồi để cho sủi cảo không bị dính nồi. Trong khi nấu, thường là phải cho thêm 3 lần nước lạnh, vì trong tiếng Trung, từ này đồng âm với "phúc đi rồi lại đến". Nấu sủi cảo khoảng 10 – 20 phút là xong.
Ăn sủi cảo cũng cần phải ăn đúng cách để cầu mong may mắn, tài lộc, bình an cho gia đình. Bát thứ nhất là để thờ cũng tổ tiên, tỏ lòng tôn kính cha ông quá cố. Bát thứ hai là để cúng thần thánh trong dân gian (như ông táo). Bát thứ 3 cả nhà mới bắt đầu ăn. Người cao tuổi trong gia đình còn lẩm nhẩm đọc những bài vè như:
Một chiếc sủi cảo hai đầu nhọn
Bỏ vào nồi thành trăm ngàn chiếc
Thìa vàng múc, bát bạc bưng
Đặt lên bàn thờ cúng tổ tiên
Thần tiên nhìn thấy cũng vui lòng
Quanh năm bốn mùa được bình an.
Khi ăn phải ăn số chẵn, không được ăn số lẻ, nhiều cụ già vừa ăn vừa lẩm nhẩm "rau nhiều, rau nhiều"..., vì từ rau trong tiếng Hán đồng âm với tài cũng tức là tiền của. Ăn xong phải chừa lại vài cái sủi cảo và phải chừa số chẵn ở cả bát, đĩa, nồi nấu với ngụ ý “năm nào cũng dư thừa”.
Như một truyền thống tốt đẹp, sủi cảo được dùng trong đêm giao thừa, cả nhà cùng quay quần bên nhau. Thời đại hiện nay, nhiều gia đình không còn tự gói sủi cảo mà thường mua sủi cảo làm sẵn trong siêu thị hoặc đến thưởng thức ở các nhà hàng. Dù sao đi nữa, món ăn này là một món thơm ngon và giàu ý nghĩa. Nếu có dịp đến Trung Quốc bạn nhất định phải tìm và thưởng thức món sủi cảo chánh tông nhé. Bạn có thể tìm hiểu thêm nhiều kiến thức hay về thế giới ẩm thực trung hoa tại Website Điểm Tâm Trung Hoa nhé !
Được đăng bởi : Điểm Tâm Trung Hoa http://diemtamtrunghoa.bravesites.com/entries/am-thuc-trung-hoa/sui-cao-mon-banh-truyen-thong-o-trung-quoc
